Özel Kastamonu İsfendiyar Anadolu Hastanesi Psikolog Mert Dravor, “Çocuklarda yalan söyleme alışkanlığının nedeni temelde aynı gerekçelere dayanıyor gibi görünse dahi genelde pek çok farklılıklar göstermektedir. Toplumda çocukların yalan söyleme alışkanlığının altında yatan inanış çocuğun dikkat çekme çabası, cezadan kaçınması, bazı menfaatler elde etmesi, ilgi görmek istemesi, çocuğa zor gelen bazı sorumluluklarından kurtulmak istemesi gibi algılanabilir ancak çocukların yalan söylemesinin her yaşta farklı bir anlamı vardır” dedi.

Yalan söyleme davranışı ile hayal gücüne dayalı abartılı ifadelerin birbirine karıştırılmaması gerektiğini belirten Dravor, “3-5 yaş aralığındaki çocukların hayal güçlerinin geliştiği ve keşfetme alışkanlığını kazandıkları yaş aralığıdır. Bu yaş aralığındaki çocukların söylediği yalanların hiçbir karşılığı olmadığı gibi hiçbir anlamı da yoktur. 3-5 yaş aralığındaki çocuklar gerçek ile hayal arasındaki farkı anlamlandıramadığından dolayı masum ‘’ uydurmalara ‘’ başvurabilir. Ailelerin, çocuğun ilk 5 yılına kadar yalan söylemesi konusunda endişe etmelerine gerek yoktur. Aileler bu dönemde çocuğun hayallerini “yalan” olarak adlandırmaktan kaçınılmalıdır. Çocuklarda gerçeklik duygusunun kazanılması zaman aldığı ve anlatılan bazı olayların biraz abartılı ve zengin hayal gücüne bağlı gelişen gerçek hikayeler olmadığı unutulmamalıdır. Örneğin dev gibi bir kedi gördüğünü, sindi bebeği ile konuştuğunu söylemesi, sütü kardeşinin döktüğünü söyleyebilir. Çocuklar psikolojik ihtiyaçları nedeniyle gerçek dışı fikir, bilgi, söz ya da hayallere sığınabilir ve bu hayalleri gerçek gibi kabul edebilir” diye konuştu.

İhtiyacı yönelik yalanların 5 yaşından sonra çocuklarda en sık görülen yalan türünün olduğuna dikkat çeken Dravor, “İhtiyaca yönelik yalanlar 5 yaş sonrası çocuklarda görülen en sık yalanların başında gelmektedir. 5 yaş sonrası çocuklarda yalan davranışı aldatıcı olmak için değil ilgi görmek için ortaya çıkabilir ve çocuklar ihtiyaçlarının giderilmesi için sık sık duygu sömürüsü yapmayı tercih edebilirler. Duygu sömürüsü de bir tür yalan ile bağdaştırılır. Örneğin, ilgi bekleyen çocuğun “karnım ağrıyor ” demesi gayet normaldir çünkü karnı ağrıyan çocuk kendisine olan ilginin hat safhaya çıktığını deneyimlemiştir” şeklinde konuştu.

İkinci en sık görülen yalan türünün ise örnek alınan yalanlar olduğunu ifade eden Dravor, “Çocuğunuzun oyuncak istemesi durumunda “paramız yok ” gerekçesiyle geçiştirip biraz sonra alışveriş merkezine kendi özel ihtiyacınız için kıyafet, ayakkabı alma davranışını gösteriyorsanız çocuğunuz da kendi öncelikleri için yalan söylemenin normal olduğunu düşünmeye başlar. Bu gibi durumlarda ebeveynler, çocukları değil; kendilerini sorgulamalıdır. Unutmayın çocukların akıl almaktan çok etraflarında iyi bir rol modele ihtiyaçları vardır” ifadelerini kullandı.

Alışkanlık ürünü yalanların çocuk yalanını aşmış ve masumluğunu kaybettiğini söyleyen Dravor, şöyle konuştu: “Alışkanlık ürünü yalanlar gerçek ile hayal ayrımını yapabilecek olgunluğa gelindiği halde halen devam eden yalan türüdür. Bu tür yalanlar, çocuk yalanını aşmış ve masumluğunu kaybetmiştir. Buna rağmen suçlayıcı veya aşağılayıcı söylemler gerektiren bir durum değildir. Kişinin bu yalanlara neden ihtiyaç duyduğunu analiz etmek gerekir. Bu tür yalanlara başvuran kişilerde genellikle kişilik bozukluğu bulguları vardır. Bu durumlarda bir psikolog tarafından destek alınması şiddetle önerilmektedir”

Yalan söyleyen çocuğa nasıl yaklaşılması gerektiği konusunda tavsiyelerde bulunan Dravor, şunları kaydetti: “Yalan söyleyen çocuk muhakkak gelişim sürecinde bir takım olumsuzluklarla karşılaşmış demektir. Anne ve babaların tehditkâr olmamaları, ne söylediğinden çok nasıl söylediğine dikkat etmeleri, çocuklarına karşı ilgili olmaları, çocuğunun öz güvenini arttırmasına yönelik bir takım beceri kazanmalarına yardımcı ve güven hissini elden bırakmamaları çocuklarda görülen yalan davranışında azalmalara yardımcı olabilir. Çocuklarda görülen yalan davranışının bir başka nedeninin ebeveynlerin hatalarından kaynaklanabileceğini unutmayarak, şikayetlerin kontrol edilemeyeceği durumlarda mutlaka bir uzmandan destek almayı ihmal etmeyin”

Tosya Mithat Boyner Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde verilen seminere İlçe Milli Eğitim Müdürü Sıtkı Murat Demirci, İlçe Sağlık Müdürü Dr. Murat Karakaş, okul müdürleri, okul aile birliği başkanları ve veliler katıldı. Seminerde konuşan Ruh ve Sinir Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayşe Zeynep Akkoyun, bağımlılık yapan maddeler ve belirtileri hakkında bilgiler verdi. Maddeye başlayanların gösterdiği belirtiler hakkında bilgiler veren Dr. Akkoyun ilerleyen süreçte madde bağımlılığının nasıl tedavi edilebileceği ve izlenecek tedavi süreci hakkında bilgiler verdi. Seminerde konuşan Klinik Psikolog Ayşenur Tarakçı ise bağımlılığı önleme ve aile içi iletişim hakkında katılımcılara detaylı bilgiler verdi.

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Araştırma Görevlisi Dr. Selen Akan, Kastamonu’da aroması bakımından zengin olan Taşköprü sarımsağını 4 ila 6 haftalık bir süre zarfında fermente ederek siyah sarımsağa dönüştürülmesinin sağlıklı yaşam için alternatif bir ürün olduğunu kaydetti.

Birçok ciddi hastalıkta etkili
Kore, Japonya, İspanya, Meksika ve Amerika Birleşik Devletlerinde siyah sarımsakla ilgili çalışmaların yapıldığına işaret eden Akan, “Siyah sarımsakta bulunan S-AllylCysteine (SAC) konusunda 2017 ve 2018 yılında klinik araştırmalar yoğunlaşmıştır. Özellikle Japonya ve Amerika’da yapılan çalışmalarda Nörodejeneratif hastalıklara karşı nöroprotektif özelliği ortaya konulmuştur. Bunun yanı sıra birçok ciddi hastalıklarda hücre yıkımında, çoğalmasını ve yayılmasını baskılamada siyah sarımsaktaki SAC’ın tedavi öncesinde veya sonrasında tüketimle birlikte oldukça iyi bir beslenme takviyesi olacağı yapılan araştırmalar sonucu ileri sürülmüştür. Öte yandan tüketim öncesinde mutlak suretle doktorunuzu bilgilendirmeniz ve danışmanız gerekmektedir” dedi.

“Ülkemizde sarımsak tüketimi yeterli düzeyde değil”
Ülkemizde sarımsak tüketimine bakıldığında yeterli düzeyde olmadığını gördüklerini söyleyen Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma Görevlisi Akan, “Buradaki en büyük caydırıcı faktörü keskin kokusu ve tadı olduğu düşünülmektedir. Bu anlamda siyah sarımsak, beyaz sarımsağı tüketemeyen kişiler için iyi bir alternatif olabileceği düşünülmektedir. Uzmanlar tarafından önerilen siyah sarımsak günlük tüketim miktarı 1-2 (4 g) diştir. Siyah sarımsağın beyaz sarımsaktan fizikokimyasal, biyokimyasal ve biyolojik etkileri çok daha farklıdır. Siyah sarımsak beyaz sarımsağa göre daha elastiki bir formda olup, tadı daha tatlımsı, şurubumsu, sirkemsi, balzamik veya Hint hurmasına benzetilmektedir. Siyah sarımsak, beyaz sarımsağa göre indirgen şeker, protein, mineral, organik asit, fenolik bileşikler ve kükürtlü bileşikler bakımından oldukça zengindir” diye konuştu.

“Siyah sarımsak, insan sağlığı üzerinde çoklu etkiye sahip”
Siyah sarımsağın, insan sağlığı üzerinde koruyucu ve tedavi edici etkiye sahip olduğunu vurgulayan Akan, şöyle konuştu: “Günümüze kadar Dünya’da yapılan klinik araştırma sonuçlarına göre, birçok ciddi hastalıkları önlemenin yanı sıra antimikrobiyal, antiviral, antialerjik özellikleri de mevcut olup bunlara ilaveten, kan şekerini, kandaki lipid ve trigliserid seviyesini düzenlemesi ile obeziteyi baskılamada, kardiyovasküler hastalıkları engellemede oldukça etkin olduğu araştırmacılar tarafından bildirilmiştir. Siyah sarımsak sağlıklı beslenerek sağlıklı yaşamak isteyenler için iyi bir besin takviyesidir. Günümüzün sağlık anlayışı herhangi bir hastalığa yakalanmadan bu tür sağlıklı beslenme alternatifleri ile sağlıklı kalmaktır. Siyah sarımsak beslenme ve tıbbi anlamda yüksek potansiyele sahip olmasına rağmen tedavi sürecinde olan kişilerin günlük kullanımları için mutlaka doktoruna danışmaları gerekmektedir”